Het schilderij zelf
Mona Lisa (ook La Gioconda genoemd) is een schilderij met olieverf van Leonardo da Vinci. Het is een portret van een jonge vrouw met op de achtergrond een berglandschap.
In de meeste Romaanse talen wordt het schilderij La Gioconda genoemd, dat is 'de echtgenote van il Giocondo', een Florentijnse zijdehandelaar. In het Frans is het La Joconde geworden.
In de meeste andere talen wordt de naam Mona Lisa gebruikt. Dit betekent letterlijk Mevrouw Lisa. Mona is een samentrekking van madonna, 'mijn vrouw' of 'mevrouw'. Het moderne Italiaanse woord mona is schuttingtaal voor het vrouwelijk geslachtsdeel. De Italianen noemen het werk dan ook soms Monna Lisa en niet Mona Lisa.
Velen zijn teleurgesteld als ze de eerste maal de Mona Lisa onder ogen krijgen want het is slechts 77 × 53 cm groot.
De mysterieuze glimlach
De Mona Lisa staat bekend om haar glimlach en dat heeft een goede reden. Niet elke glimlach wordt namelijk als mysterieus beschouwd. De glimlach van Mona Lisa is een schilderstruck van Leonardo da Vinci en staat bekend onder de 'onvatbare glimlach'. Door het aanbrengen van schaduwpartijen rond de mond valt de glimlach direct op omdat je niet enkel en direct naar de mond kijkt. Doe je dit wel dan wordt glimlach en de mond een stuk kleiner en minder uitgesproken.
Het zelfde effect krijg je als je niet frontaal naar het schilderij kijkt en dus het schilderij wat wazig bekijkt. Vandaar dat de glimlach van de Mona Lisa groter is vanop afstand en opzij.
De Diefstal van 1911
Hoge bomen nemen veel wind en dus ook onze beroemde dame Lisa. Op 21 augustus 1911 werd de Mona Lisa gestolen maar de diefstal werd pas ontdekt toen een passerende schilder Béroud de lege haakjes zag. Geen reden tot paniek vond de bewaking toen. Het zal wel ergens bij een fotograaf liggen... Toen dit echter niet het geval bleek, werden wel alle middelen ingezet: het museum ging één volledige week dicht en meerdere detectives werden ingezet.
Ondanks enkele gekende verdachten zoals dichter Guillaume Apollinaire en kunstschilder Pablo Picasso liep het onderzoek vast en dacht men dat de Mona Lisa voorgoed verloren was.
De diefstal kreeg echter een goed eind toen twee jaar later Vincenzo Peruggia het schilderij wou verkopen aan een Florentijns antiquair. Hij had de Mona Lisa twee jaar lang onder zijn bed bewaard in een houten doos.
De antiquair kliste samen met de toenmalig directeur van het museum Iffizi in Firenze de dief in het Hotel Gioconda in Firenze en de Mona Lisa werd na een kleine tentoonstellingsronde in Italië teruggebracht naar het Louvre. Je kan nu nog steeds de beruchte kamer 20 boeken in Hotel Gioconda.
Vandalisme en terreur
Na de diefstal was de Mona Lisa nog steeds niet veilig. Ze kreeg zuuraanvallen te verwerken, stenen naar haar hoofd geslingerd en werd bespoten met graffiti. Om dit alles een eind aan te roepen werd de Mona Lisa achter kogelvrij glas geplaatst en houdt een houten balustrade bezoekers op een veilige afstand.
Enkele recent ontdekte geheimen van de Mona Lisa:
- Naast haar glimlach en bewogen geschiedenis, draagt de Mona Lisa ook nog enkele andere geheimen met zich mee.
- De Mona Lisa heeft wel degelijk wenkbrouwen. Ze zijn gewoon in de loop der jaren vervaagd
- Haar glimlach was oorspronkelijk nog meer uitgesproken en expressiever
- Vlekken rond de ogen die zouden duiden op een ziekte zijn vlekken afkomstig van waterschade toen het schilderij in de kamer van Joséphine hing. Joséphine was de éérste echtgenote van Napoleon.
- Leonardo werkte de linkse vinger van de Mona Lisa niet volledig af. Kreeg hij een andere opdracht of lukte het Leonardo niet om de gewenste positie te schilderen? Niemand weet het. De linkse indexvinger en middelvinger zijn sowieso aangepast tijdens het schilderen.
- Er bestaat een kopie van de Mona Lisa gemaakt door leerlingen van Leonardo Da Vinci en hangt in het Prado (Madrid)