Wat is een onweer: donder en bliksems
Onweer is een bui of cumulonimbus die gepaard gaat met elektrische ontladingen. Deze ontladingen zijn waarneembaar als een lichtflits – de bliksem – gevolgd door een scherp of dof rommelend geluid – de donder. 

Onweersbuien zijn wolken waarin een potentiaalverschil is opgebouwd door ladingscheiding. Over hoe die ladingscheiding tot stand komt, zijn verschillende theorieën, maar hierbij lijkt vooral vaste neerslag een belangrijke rol te spelen. Bij droog onweer is de neerslag verdampt voordat deze het aardoppervlak bereikt.

De activiteit van de onweersbuien kan van plaats tot plaats sterk uiteenlopen. Op de ene plaats kunnen tientallen millimeters regen vallen, terwijl het op enkele kilometers daar vandaan droog blijft. Ook windstoten en hagel kunnen heel lokaal optreden. Van tevoren is moeilijk aan te geven welke gebieden het ergst zullen worden getroffen.

Wat is het dondergeluid?
De knal bij de bliksemflits ontstaat doordat de lucht binnen het pad van de vonk sterk verhit wordt en uitzet. De snelle en plotselinge uitzetting van de lucht veroorzaakt een flinke schokgolf die hoorbaar is als donder. 

Hoe ver weg is het onweer nog? De 10 seconden regel

Uit de tijd die verstrijkt tussen bliksem en donder kan men afleiden of het onweer nabij is. Het geluid legt in drie seconden een afstand van ongeveer één kilometer af. Als de donderklap binnen 10 seconden na de bliksemontlading te horen is dan is de betreffende ontlading op ongeveer 3 kilometer afstand. 

FORMULE: tel het aantal seconden tussen de bliksem en de donder. Deel dan het aantal seconden door 3 en je hebt een ruwe schatting van de afstand in kilometers.  

Hoe zie je een onweer aankomen?

Het onweert meestal als er grijze stapelwolken ontstaan. Het kan ook ontstaan als het onbewolkt is. Als bijvoorbeeld de strepen van vliegtuigen langzaam oplossen of uitdijen of als de lucht vol raakt met windveren gaat het meestal mis. Opbollende stapelwolken luiden in veel gevallen een weersverandering in, zeker als ook de wind aantrekt en ook de hoeveelheid bewolking toeneemt. De typische onweerswolk wordt cumulonimbus genoemd. Ook wanneer de temperatuur 's avonds aan het eind van een zomerdag niet daalt is dit een sterke aanwijzing dat het 's nachts gaat onweren.

Onweerskansen verraden zich soms al een dag tevoren door wolken die het uiterlijk hebben van een langgerekte bank met opbollende torentjes van kastelen. Soms is die bewolking 's ochtends al te zien waarna de lucht weer helemaal opklaart. Vaak is dat dan maar tijdelijk en ontwikkelen zich in de middag of avond stapelwolken die uitgroeien tot onweersbuien. De kans op onweer is dan ook het grootst. In berggebieden vormen de buienwolken zich meestal eerst bij de toppen, terwijl in het dal de zon nog blijft schijnen.

OPGELET: als je denkt dat er een onweer aankomt, ga dan direct uit het water. Enkel een boot met afgesloten metalen hut is veilig tijdens een onweder.

Soorten bliksems
Er zijn 3 grote soorten bliksems:

• intrawolk (intracloud, IC);
• wolk-wolk (cloud-to-cloud, CC);
• wolk-aarde (cloud-to-ground, CG).

Intrawolkbliksem is meestal niet direct zichtbaar, maar alleen als het oplichten van de buienwolk, het weerlicht. Dit is de meest voorkomende soort bliksem. Bij wolk-aardebliksem zijn de bliksemschichten echter veel beter zichtbaar en daarmee bekender.

Wat doe ik tijdens een onweer? Schuilen
Als je in de nabijheid een woning hebt, ga je sowieso naar binnen en weg van de ramen. Zelfs als er geen blikseminslag komt, kunnen ramen sneuvelen door windstoten of indirecte impact. 

Geen gebouw in de buurt maar wel jouw auto. Ga dan in de auto zitten met de ramen en deuren dicht. De wagen fungeert dan als een kooi van Faraday. Als de bliksem inslaat op je auto ben je veilig al kan er wel schade zijn aan de elektrische en elektronische apparatuur.

OPGELET: een cabrio is geen veilige schuilplaats. Ook carports, afdakjes en andere open schuilplaatsen bieden geen extra bescherming

Gebruik je mobiele telefoon niet tijdens een onweer en bij een ernstig onweer schakel je de gsm zelfs uit (vliegtuigmodus). Niet enkel het toestel zelf trekt een bliksem aan. Een gsm met bereik zend energie uit in de vorm van elektromagnetische golven. 

Ik vind geen schuilplaats zoals een gebouw of wagen
In dit geval moet je enkele regels in acht nemen:

• Neem afstand van hoge installaties zoals lantaarnpalen, bomen, speeltuigen, ...
• Ga ver weg van water en vermijdt natte plaatsen
• Zoek een zo laag mogelijke plaats op 
• Neem afstand tussen elkaar want een groep loopt een groter gevaar dan personen alleen
• Leg alle objecten neer zoals wandelstokken, paraplus, fietsen, ..

OPGELET: ook fietsen uit carbon zijn gevaarlijk

Veiligheidshouding
Ben je in een bos dan zoek je naar enkele lage bomen of grote struiken en neem je de veiligheidshouding aan. Best is zelfs op zoek te gaan naar een greppel of geul. Let wel dat er daar geen plas vormt of water stroomt.

• Maak je klein door te hurken
• Plaats je benen en voeten tegen elkaar (er mag slechts één punt de grond raken vandaar)
• Probeer zo veel mogelijk op de tippen van je tenen of voeten te staan voor een klein raakvlak
• Plaats je handen op je hoofd
• je armen of ellebogen raken je knieën 

Wacht dan rustig tot het onweer overwaait. Gebruik tussendoor steeds de 10-seconden regel.

Wat doen als er iemand geraakt is door een bliksem?
Als er dan toch iemand geraakt wordt door een blikseminslag heeft deze persoon ongeveer 50% kans om het te overleven. Meest voorkomende verwondingen zijn: 

• Zware en diepe brandwonden waar de bliksem het lichaam binnenkwam en verliet
• Oogschade door de druk en lichtflits
• Oorschade (gescheurde trommelvliezen) door de luchtdruk
• Ook kunnen interne organen beschadigd zijn
• Hartstilstand of hartfibraties door de hoge voltages.

Een persoon die geraakt is door een bliksem is zelf niet meer gevaarlijk voor andere personen (niet meer elektrisch geladen) dus je kan onmiddellijk starten met de nodige EHBO. Bel sowieso ook zosnel mogelijk  de nooddiensten via het Europees noodnummer 112

Denk in de eerste plaats aan reanimeren: een eventuele hartstilstand (start hartmassage) en kijk of er ademhaling is (start mond-op-mondbeademing). Probeer het slachtoffer ook zo weinig mogelijk te verplaatsen maar zorg wel voor een veilige plaats.