Stadhuis

Toon op kaart

Reisgids +

Ontdek

Mobiliteit

GRATIS GIDS

In 1343 moesten de schepenen van de stad Utrecht, die tot die tijd in de handelswijk Stathe aan het Buurkerkhof waren gevestigd, verhuizen omdat hun vergaderruimte plaats moest maken voor de uitbreiding van de Buurkerk. Zij namen hun intrek in het pand Hasenberg aan de Oudegracht op de hoek van het Oudkerkhof, op de plek van het huidige stadhuis.

In 1537 verhuisden bovendien de raadsleden, die tot dan toe in het Schoonhuis aan de Massegast tussen Oudegracht en Steenweg waren gevestigd, naar het naast Hasenberg gelegen twaalfde-eeuwse huis Lichtenberg. Van dit huis is de oorspronkelijke werfkelder tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. Beide huizen waren bereikbaar via een eigen brug over het water van de Oudegracht, de Huidenbrug en de Broodbrug.

Op last van keizer Karel V werden de huizen tussen 1537 en 1547 verbouwd om het hele Utrechtse stadsbestuur onderdak te kunnen bieden. Daarbij werd Hasenberg voorzien van een fraaie Renaissancegevel naar ontwerp van Willem van Noort, terwijl Lichtenberg min of meer zijn middeleeuwse uiterlijk behield. In 1547 werden ook de twee bruggen samengevoegd tot de huidige Stadhuisbrug.

Een sierlijke klokkentoren op Hasenberg bood vanaf 1582 plaats aan een carillon, dat bespeeld werd door onder andere Jacob van Eyck. In de loop van de jaren werden steeds meer panden bij het stadhuis getrokken. In 1614 werd het grote middeleeuwse pand Keyserrijk op de hoek van de Oudegracht en de Ganzenmarkt ingericht als waag. In 1643 werden de panden achter Hasenberg aan het Oudkerkhof bij het stadhuis getrokken, waarna een brede, classicistische zijgevel gebouwd werd.

Het huidige stadhuis
Bestand:Typmaanversiering van Utrechts stadhuis onthuld Weeknummer 57-13 - Open Beelden - 30980.ogv
Onthulling van het fronton in 1957
In 1826 moesten de huizen Lichtenberg en Hasenberg wijken voor een nieuw gebouw naar ontwerp van stadsarchitect Johannes van Embden, dat in 1830 betrokken kon worden. Het uiterlijk werd bepaald door de zware gevel van Bentheimer zandsteen, opgetrokken in neoclassicistische stijl, met een iets uitstekend tempelfront van vier dorische zuilen op postamenten. Het fronton van de voorgevel werd pas in 1957 gevuld met een beeldengroep van Pieter d'Hont die de functies van het gemeentebestuur symboliseert: Gerechtigheid, Waakzaamheid, Gezag, Beleid en Geloof. Het achterste gedeelte aan Oudkerkhof/Korte Minrebroederstraat werd in 1844 tot 1847 in dezelfde stijl toegevoegd.

Later in de negentiende eeuw en in het begin van de twintigste eeuw werd het stadhuis nogmaals uitgebreid met een aantal panden langs de Oudegracht, die in 1934 nogal saaie, vrij uniforme gevels kregen. Daarmee was de hele gevelwand van Ganzenmarkt tot Oudkerkhof onderdeel van het stadhuis geworden.

In 1935 werd aan de achterzijde een nieuw gebouw voor de afdeling Burgerzaken toegevoegd door stadsarchitect J.I. Planjer[1], waarvoor een groot aantal panden aan de Ganzenmarkt en de Korte Minrebroederstraat moest wijken. Nu behoorde het hele blok tussen Stadhuisbrug, Ganzenmarkt, Korte Minrebroederstraat en Oudkerkhof bij het Stadhuis (behalve de kelders, die in 1987 tot discotheek werden verbouwd).

De laatste verbouwing
De Spaanse architect Enric Miralles (1955-2000) kreeg in 1997 de opdracht voor een ingrijpende renovatie van het hele stadhuiscomplex, die in 2000 afgerond werd. Hierbij werd onder meer het gebouw van Burgerzaken grotendeels afgebroken (de dienst Burgerzaken verhuisde naar een nieuw gebouw op het voormalige AZU-terrein), terwijl van het neoclassicistische pand niet veel meer dan de buitenmuren en de ontvangsthal overbleven. Miralles voegde aan de achterzijde van het complex nieuwe delen toe in deconstructivistische stijl. De bezoekersingang van het stadhuis werd verplaatst naar de Korte Minrebroederstraat. Het vernieuwde stadhuis werd op 30 augustus 2000 heropend door koningin Beatrix.

Deel op Facebook >
Stadhuis op de kaart >

wandelingen & reisgidsen? Ook in Utrecht! Wordt gratis lid >

Ontdekken In de buurt

Utrecht, Utrecht

Winkel van Sinkel

Winkel van Sinkel is een Nederlandse winkel en is gebouwd tussen 1837 en 1839. Hoewel de winkel begon als een stoffenzaak in Amsterdam en na uitbreiding het eerste warenhuis ontstond, zou het latere winkelgebouw in de stad Utrecht de naam e...

Het Museum Speelklok (tot zomer 2010 Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement) is een museum in de Nederlandse stad Utrecht. Het museum bezit een collectie automatisch spelende muziekinstrumenten, waarvan de meeste nog steeds in werking...

detail >

Reisgids +

Utrecht, Utrecht

Museum voor het kruideniersbedrijf

Het ‘museum’, dat altijd een bedrijfspand is geweest, bestaat uit een winkel en een tentoonstellingsruimte. De winkel is sfeervol ingericht en biedt een grote verscheidenheid aan koopwaar: griesmeel, polkabrokken, Ulevellen, (kerk)pepermunt...

De Domkerk was tot de kerkelijke herindeling in 1559 de enige kathedraal in de Noordelijke Nederlanden, een gebied dat grofweg samenvalt met het huidige Nederland en tot aan de ingebruikname van de Sint-Bavokathedraal in Haarlem in 1898 de ...

Het stadskasteel Drakenburg was eigendom van de ridders van Drakenburg, tevens eigenaren van de kastelen Drakenburg bij Baarn en Drakensteyn bij Lage Vuursche. In het begin van de 14e eeuw was Frederik van Drakenburg schout van Utrecht. ...

Het huis is rond 1467 ontstaan ter hoogte van de Donkerstraat en het bestaat uit meerdere, mogelijk nog oudere, delen. Aan de Mariaplaats/Mariastraat bevindt zich onder meer een rijksmonumentaal poortgebouw genaamd Bakkerspoort dat uit omst...

detail >

Reisgids +

Bezienswaardigheden in Utrecht

Alles zien in Utrecht

Bezienswaardigheden in Utrecht

Alles zien in Utrecht